fbpx

ისტორია

პანდემიის გავლენა ადამიანზე

პამდემიის გავლენა ადამიანზე და კარჩაკეტილობით გამოწვეული მარტოსულობისას შეგრძნობილი კავშირი სამყაროსთან

დაბადებულებს მარტოდ, მარტო ყოფნა ელის სამარეში ჩვენს სხეულებს. რამდენი და რამდენნაერი ადამიანია დედამიწაზე და რა ცოტას შეუძლია რომ გაგვიგოს.
კოსმოსიდან ერთ პატარა წერტილად მოსჩანს დედამიწა, ჩვენთვის მაინც დიდია, მოგზაურისთვის შედარებით პატარა. მაინც ყველაფერი ფარდობითია, ვისთვის როგორ. ხოდა ამ პატარ ცისფერ წერტილში რამდენი სულიერია, რამდენი განსხვავებული აზრი, რამდენი ემოციაა, რამდენი ადამიანი ტირის და იცინის, რამდენი ვერ უძლებს ცხოვრებას და თამაშიდან დროზე ადრე გადის, რამდენი ადამიანი ეძებს თავს, რამდენი უთმობს ცხოვრების დიდ ნაწილს განათლებას რომ რაღაც გაიგოს, შეიმეცნოს, რამდენი მორწმუნეობრივი ცხოვრებით ცხოვრობს, ზოგიც მკვლელი და ქურდია, ზოგი იცვლება ზოგიც არა, ზოგს გარშემო ბევრი მეგობარი ჰყავს და მარტოა, რანდენი ადამიანი ერთმანეთის ჯინზე იქცევა, რამდენს უყვარს ჩხუბი, რამდენი უმიზეზოდ ან მიზეზით (რა მნიშვნელობა აქვს მიზეზით თუ უმიზეზოთ) სტკენს მეორეს გულს, გულის ტკენა რჩება სულში, რჩება სიცარიელესავით და არ შუშდება, გააჩნია ვინ გაწყენინებს. სიცარიელე… ძნელია მარტო, თუ საკუთარ თავში ვერ იპოვი იმას ვისთვისაც ან რისთვისაც ღირს ბრძოლა, მიზნების მიღწევა, ცხოვრება და არსებობა. ქართულში ასეთი ბევრისმეტყველი, ღრმა სიტყვა გვაქვს მარტო სული, მარტოსული ანუ მარტოდ სულია და მარტოა, მარტოა ამ სივრცესა და პლანეტაზე, გარშემო თვისტომელებთანაც მარტოა, რადგან სული მარტოა და მისნაერი ვერ უპოვნია. ასეა ალბათ გაბნეული სულები დედამიწაზე რომელთაც მარტოობა ხვდათ წილად და ეს უნდა დაძლიონ.
მაგრამ სულ სხვაა, როცა რაღაც გაიძულებს საკუთარ თავს ჩაუღრმავდე, გამოეცალო სხვებს, დაიცვა დისტანცია, დისტანცია უცნაური რამაა, გააჩნია ფიზიკურად განიხილავთ თუ სულიერად, ფიზიკურად შეილება დაშორდე სხვებს, მაგრამ შენი სულით და გულით მათთან იყო, იმ დონეზე შეილება დაშორდე რომ ისინი ან ის სხვა კონტინენტზე იყოს და მაინც მასთან სიახლოვეს გრძობდე, მაგრამ სულიერი დისტანცია სულიერად დაშრებაა ყველასთან და ყველაფერთან, სულს ატკიებს და მარტო სულად აქცევს თუ არ არის თავიდანვე.
დღეს covid 19-ის პერიოდში პანდემიამ კაცობრიობას, განვითარებულ თუ განვითარებად, მუსულმანურ, ქრისტიანულ თუ სხვა რელიგიურ სამყაროს, განურჩევლად ერთმანეთისა, მოუწოდა დაიცვას ზომები, რომელთა არ დაცვის შემთხვევაში სიკვდილით გვაშნებენ და აქვე გვახსენებენ რომ ამ წესების დაცვით ჩვენს თავს, გარშემომყოფებს ანუ კაცობრიობას ვუფრთხილდებით. იძულებულია ხალხი რომ დაიცვას ფიზიკური დისტანცია, მაგრამ ამავდროულად დაკეტილია კინოთეატრები, კაფეები, კლუბები.. მოგვიწოდებენ რომ დავრჩეთ სახლში.. გამოდის სულიერი დისტანციის დაცვაც, გვეშნია რომ ვნახოთ ამხანაგი პირისპირ, რაიმეს ან ვინმეს შეხების შემდეგ ხელებს ვიბანთ შიშით ანუ თავადაც ვიცილებთ სხვებს რომ თავს და მსოფლიოს გავუფრთხილდეთ, გვავიწყდება ცხოვრების ხანმოკლეობა და იმასაც შიშში ვატარებთ.
ინტერნეტი, მობილური, ეს ის რაღაცებია, რაც საკუთარ თავში არ გვაღრმავებს, ისინი საკუთარ თავთან არ გვიშვებს, გარე ინფორმაციით გვივსევს ტვინს. ამბობენ თუ გინდა აღმოაჩინო სამყარო, ჯერ საკუთარი თავის აღმოჩენით დაიწყეო. საკუთარი თავის შემეცნების გზით შევიმეცნებთ სამყაროს.
მოკლედ ვზივართ ამ სახლში მარტონი, შეშინებულები, აღარც ნათესავი მოდის, აღარც ამხანაგი, აღარც ჩვენ მივდივართ, მხოლოდ ინტერნეტით ცივი ურთიერთობა რჩება, წიგნები, ხელსაქმე, ინტერნეტი.. ისინი ხდებიან მეგობრები, ადამიანებს საგნები ანაცვლებენ და ნელ-ნელა ვხვდებით რომ ადამიანებს პრობლემები მოაქვთ და ისევ ინტერნეტ რობოტი ან სხვა საგნები სჯობს, გვეშინია ვირუსის და ერთმანეთს შიშის თვალით ვუყურებთ, შიში დგება ჩვენს შორის. მარტოსულები ვხდებით, მაგრამ იქნებ უკეთესია ჩვენი განვითარებისათვის, სულიერს ვგულისხმობ, თუმცაღა აღარ ხდება ენერგიების გაცვლა გამოცვლა ადამიანებს შორის. ამ დროში აღარც მოგზაურობაა ნებადართული, ხელოვნურად ვმარტოსულდებით და ვხვდებით რომ აქამდეც მარტოსულები ვიყავით, უბრალოდ ილუზია ჩამოიშალა. მოაზროვნე ადამიანები იწყებენ საკუთარ თავზე მუშაობას და კვლევას, საკუთარი თავის აღმოჩენას. პანდემიის დროინდელი ადამიანი კარჩაკეტილობასთან ერთად ფიზიკურად მარტივად ავადდება, მისი ფსიქიკა შეშინებულია და სასიცოცხლო იმუნიტეტი უქვეითდებათ, ვირუსისთვის ადვილად შეღწევადი ხდება. მუდმივი სტრესი და შიში, ფსიქიკას გვინგრევს, ნერვიულს გვხდის. დასავლეთის ქვეყნები დიდი ხანია ასეთ რეჟიმში ცხოვრობდნენ, არა ნათესავის ხშირი მიღება სახლში, არა ერთმანეთის პრობლემებით ცხოვრება.
შიში, შიში იპყრობს ადამიანთა გულებს, შიში დგება ადამიანთა შორის, ისაა გამგებელი ყველასი და გვაიძულებს მოვიქცეთ ისე როგორც გვიკარნახებენ. პანდემიამ დაგვანახა რომ სინამდვილეში ურწმუნოობა ბატონობს, ადამიანს საკუთარი თავის იმედი და რწმენა აღარ გააჩნია, გამოდის რომ პანდემიამდე ჩვენი რწმენა მხოლოდ ფორმალური ყოფილა.
ევროპაში, როდესაც შავი ჭირი მძვინვარებდა იყვნენ ჭეეშმარიტი მკურნალი ექიმები, რომლებიც პაციენტთან მიდიოდნენ მხოლოდ იმ რწმენით რომ დახმარება გაეწიათ, რა თქმა უნდა რწმენა უძლიერებდათ იმუნიტეტს, არ გააჩნდათ შიში და არც მიჰკარებიათ ავადმყოფობა.
როდესაც ადამიანი ჭეშმარიტ რწმენაშია, ის არის მშვიდი, გაწონასწორებული და მასზე ნაკლებად ახდენს გავლენას ქაოსი, რადგან მას გახსნილი აქვს ენერგეტიკული ცენტრები და კოსმოსიდან იღებს ენერგიას, ხდება გამტარი და მისი იმუნიტეტი ყოველთვის მაღალია. სწორედ ასეთი ადამიანები იყვნენ წმინდანები.
დღევანდელი პანდემიის პერიოდში თანამედროვე ადამიანების უმრავლესობამ დაკარგა საღი აზრი და გახდა მასიური ფსიქოზის მონა.  საერთო შედეგი ამ პანდემიისაა ისაა რომ ურწმუნო ადამიანი და ფორმალურად მორწმუნე მეტად ურწმუნო გახდა, მათი რწმენა ჩამოიშალა, ხოლო ჭეშარიტად მორწმუნე მეტად გაძლიერდა, რადგან მათ ეს დაბრკოლება გადალახეს და შეძლეს ყველაფერზე მაღლა დამდგარიყვნენ.
მსოფლიო ინფორმაციების წყალობით ადამიანი მარტო არ რჩება თავის თავთან, ის მუდმივად ინფორმირებულია და კავშირშია სამყაროსთან.
ყველა ადამიანი ინდივიდუალურია, როგორც თოვლის ფიფქი, იდენტური არცერთი არ არის. ყველა ადამიანს საკუთარი შინაგანი სამყარო აქვს, საკუთარი ხედვა, თითოეული ადამიანი ძვირფასია. ყველანი მარტო ვართ ჩვენს თავთან და სამყაროსთან, ყველა ადამიანშია ღმერთი, ჩვენ დიდი კოსმოსის მცირე მოდელი ვართ, სამყარო და ადამიანი განუყოფელია და ურთიერთკავშირშია. დროა გავიხსენოთ რომ ჩვენ სამყაროს, კოსმოსის ნაწილი ვართ და თითოეულ ჩვენგანში არის შემომქმედის ნაწილი და ჩვენ თვითონ ვართ შემომქმედის ნაწილი.

P. S. Photo by me

უგემური ბედი

 ერთ-ერთმა მწერალმა მკითხველებს შეხვედრაზე გვითხრა, ხანდახან ისეთი ამბები ხდება, რომლებზეც აუცილებლად უნდა დაწეროთო. ამან დამაფიქრა და იმავე წამს ერთი ამბავი ამომიტივტივდა თავში.

 რაც ახალ სახლში გადავედი საცხოვრებლად, მას შემდეგ აღარ მიკვირს თბილისის ქუჩების უცნაურობანი. საცხოვრებლის გამოცვლასთან ერთად, კიდევ უფრო მეტი ტიპის ადამიანი გავიცანი. ზოგადად, ქუჩის ერთ-ერთი მახასიათებელი ჩვენთვის კარგად ნაცნობი  ბირჟაა.  რამდენჯერაც ეგრეთწოდებულ ბირჟას ჩავუარე, იმდენჯერ შევნიშნე, რომ ფეხებიდან თავამდე ამათვალიერეს. ყოველთვის ასე ხდება, როცა უბანში ახალი ოჯახი სახლდება. რამდენიმე დღეში იმავე ქუჩაზე გავლის დისკომფორტი შემექმნა და  სახლისკენ მიმავალი მეორე ქუჩისკენ გადავინაცვლე.

 ჩემი სახლისკენ მიმავალ გზაზე  წყაროს ვხვდები. როგორც ვიცი წყარო ამ ადგილას მომხდარ  ავარიაში გარდაცვლილი ბიჭის სახელისაა, ნიკასი. როცა გზას ჩავუვლი, სულ ვფიქრობ ხოლმე საცოდავი მისი მშობელი, იქნებ არც ჰყავდა სხვა შვილი- მეთქი. ერთხელაც შავებში ჩასმული, ისეთი სუსტი, ლანდი რომ გასდის, შავთმიანი ქალი მაჩერებს და მეკითხება, შვილო, ტელეფონზე ჩარიცხვა თუ იციო.  თანხმობის ნიშნად თავი დავუქნიე, მან მაშინვე პატარა ფურცელზე დაწერილი ნომერი მომცა რკინის ორლარიათან ერთად და მთხოვა ჩამერიცხა. მარკეტი იქვე იყო, მეც ცოტა გაკვირვებული უკან გავბრუნდი და ჩავრიცხე, თან გახარებული ჩემთვის გულში ვფიქრობდი სიკეთე გავაკეთე-მეთქი, გეგონებოდა რაღაც დიდი საქმე გამეკეთებინოს. პატარა ვიყავი და გახარებისთვის ესეც საკმარისი იყო. ამ ფიქრებში ვიყავი გართული და გზას მივუყვებოდი, რომ წყაროსთან მდგარი შავებში ჩაცმული, ჩემთვის უკვე ნაცნობი ქალი შევნიშნე. ნომრის წარწერიანი ფურცელი გავუწოდე, იქნებ სხვა დროსაც გამოდგომოდა. სხვა თუ არაფერი, რომ დასჭირდებოდა თავიდან დაწერა მაინც აღარ მოუწევდა. მალევე ფურცელი გამომართვა და მადლობა გადამიხადა. ისეთი კეთილი თვალები ჰქონდა, ისეთი კეთილი, რომ ხმაც რომ არ გაეცა, მადლიერება გამოხედვაში იკითხებოდა.  სახლში ღიმილმოფენილი სახით დავბრუნდი. ეს დღე იყო და ამის მერე ჩვევად მექცა სკოლიდან დაბრუნებულს წყაროს წინ მდგომ შავოსანთან შეხვედრა.  ყოველთვის ვესალმებოდით და მოვიკითხავდით ხოლმე ერთმანეთს, ბოლოს კი დავმეგობრდით. არ მახსოვს მის დანახვაზე არ გამღიმებოდეს.  

 ერთხელაც ჯოხით მოდიოდა ჩემი ახალი უფროსი მეგობარი დაღმართისკენ, ეტყობოდა, უჭირდა სიარული. დახმარება შევთავაზე, ცალი ხელით ჩემს ხელს დაეყრდნო, მერე სახლზე მიმითითა და მთხოვა კარზე დამეკაკუნებინა. მეზობელმაც გამოიხედა, მე ქალს დავემშვიდობე და გამოვბრუნდი, რატომღაც უკან მივიხედე და დავინახე როგორ გაუწოდა  ფული მეზობელს. პენსია ავიღეო, ხმა ჩამესმა. პენსია აიღო და ისიც ვალი გაისტუმრა. ჩავფიქრდი და მოვიღრუბლე.

 ამ დღის მერე დიდი ხანი აღარ მინახავს ეს ქალი. წყაროსთან ყოველ ჩავლაზე მეგონა აი აქ დამხვდება- მეთქი, მაგრამ ერთი კვირა ისე გავიდა, თვალიც კი არ მომიკრავს. მეორე კვირაც გავიდა და უცაბედად გზაზე შემომხვდა, გვერდიგვერდ მოვდიოდით და ვსაუბრობდით.  შუა  დიალოგის პროცესში  საკმაოდ მკვეთრი მოძრაობით შემობრუნდა და მითხრა :

– “ერთ  16 წლის მომიტაცეს და ახლა შენც ხედავ, როგორც ვარ, იურიდიულზე მინდოდა სწავლა, მაგრამ აღარ დამცალდა”.

აღელვებული საუბრობდა, სათქმელს მივუხვდი და ორივეს თვალები აგვიცრემლიანდა. ჩემს გეგმებზე საუბრის შემდეგ მდუმარედ გავუყევით გზას. ასე მივედით მის სახლამდე, კარიდან ბიჭი გამოვიდა, ხშირად ვხედავდი ხოლმე, მაგრამ არ ვიცოდი  ამ ქალის შვილი თუ იყო. რომ დამინახა, დედამისს ვესაუბრებოდი, როგორ ხარო, ღიმილით მკითხა, მეც ღიმილითვე ვუპასუხე. დედამისს მხარზე ხელი დაადო და ერთად შევიდნენ სახლში.

 ყველას უყვარს ეს ქალი უბანში, მეც მიყვარს თავისი უბედური ბედის გამო.  ყველას უყვარს მისი თვალები, დარწმუნებული ვარ. წარმოიდგინეთ წყარო , ქუჩის პირას, და მისკენ ვედრების, სინანულის თვალებით მიპყრობილი ქალი, შავებში ჩაცმული და კვლავ ისეთი სუსტი, ლანდი რომ გასდის. ისევ ყოველდღე ვხედავ სახლისკენ მიმავალ გზაზე, ნეტავ რას ფიქრობს, რას ეუბნება თავის შვილს? ალბათ ყოველ ჯერზე უწყრება მისი დატოვების გამო…

კვალის გარეშე

სულ ოდნავ ფიფქავს… მყუდრო ქუჩაში ბერიკაცი მოაბიჯებს უხმაუროდ… გარშემო ნისლია და სიწყნარე… მოხუცი ჩერდება. ერთ ხანს თავის დამჭკნარ ხელებს აკვირდება, მერე გათოშილთ ისევ ქურთუკის ჯიბეში იწყობს და მოაბიჯებს, ოღონდ უფრო ნელა, უხმაუროდ. ცდილობს, იფიქროს, მაგრამ ვერ ფიქრობს. უკვირს. თითქოს რაღაც შეუძვრა სულში და ჩასძახის: წარსული გაიხსენეო. ვერ იხსენებს. იხსენებს ერთ უსაქმურ ახალგაზრდას, ლოგინში მონებივრეს რომ ეხვეწებოდა დედა, რამეს მოკიდე ხელიო. მოხუცია… მაგრამ წლების გამო არ ხდება ის, რომ ვერაფერს იხსენებს. უბრალოდ, იქ, წარსულში არაფერია… რამდენად საკვირველიც არ უნდა იყოს, ბაბუა ახსოვს: ერთხელ, ცეცხლის პირას მჯდომმა მოხუცმა უთხრა: შვილო, ეცადე, იცხოვროო. ბიჭს გაუკვირდა, ცხოვრების მეტს რას ვაკეთებო,- აგდებით უთხრა ბაბუას. მაშინ ვერ გაიგო რას აკეთებდა მოხუცი ჩაბნელებულ ოთახში, ბუხრის წინ. რატომ აკვირდებოდა ცეცხლს პატარა, სიბერით დავიწროებული თვალებით და რატომ უკანკალებდა მუხლს დაბჯენილი, დამჭკნარი ხელები… ახლა თვითონ მოდის მოხუცებული და ფიქრობს… ყოველთვის, დღემდე ეგონა, რომ ცხოვრება ის იყო, რასაც იგი ყოველ დღე აკეთებდა. მშობლების საყვედურს კი ერთნაირად პასუხობდა: გავიზრდები და მეც გავაკეთებ იმას, რასაც ყოველ დღე მაყვედრითო. მთელი ცხოვრება ელოდა გაზრდას… უსაქმო, უნაყოფო, არაფრისმომტანი დღეები ერთმანეთს მისდევდა და ისიც აღარ ახსოვს, როგორ აღმოჩნდა ამ ნისლიან ამინდში მარტო. როდის დაბერდა? რა მოხდა მერე? იმ დღის შემდეგ, ბაბუას რომ ესაუბრა? რატომ არ ახსენდება რამე, თუნდაც ერთი დღე, რომელიც ნამდვილი ცხოვრებით გაატარა?!

უკან მოიხედა. გზა უჩვეულოდ გრძელი ეჩვენა, მაგრამ ცარიელი…

როდის იცხოვრა? -არასოდეს.

რისთვის იცხოვრა? – არაფრისთვის.

ყრუ ტკივილი იგრძნო მკერდში და პასუხს მაშინვე მიაგნო: დღეს იცხოვრა. იმიტომ, რომ დღეს მიხვდა იმას, რასაც მთელი ცხოვრება მოანდომა.

………………….ქუჩაში ფიფქავდა წვრილად, გაბმით, საგულდაგულოდ შლიდა თოვლის თეთრი საფარი მოხუცის ნაბიჯების ნაკვალევს.

ნინო გვარამაძე